Rozwój czasopiśmiennictwa w Nowogródku w latach Drugiej Rzeczypospolitej

W czasach niewoli narodowej czasopiśmiennictwo na Nowogródczyźnie właściwie nie istniało. Taki smutny stan rzeczy przedstawił W. Abramowicz dowodząc, że Nowogródczyzna pozostawała w cieniu ważnego i atrakcyjnego ośrodka kultury, jakim przez wieki było Wilno, przyciągające do siebie wiele światłych umysłów (Ziemia Lidzka 1939, nr 3).

Uważana za głęboką prowincję Nowogródczyzna była odpowiednim terenem do prowadzenia pracy podziemnej i dzięki temu nieoczekiwanie okazała się niezwykle pożyteczna dla sprawy odzyskania niepodległości.

To właśnie w 1894 r. w Lipniszkach (pow. Lidzki) Józef Piłsudski zaczął drukować pierwsze numery nielegalnego "Robotnika", wzywając naród do walki ze znienawidzonym ciemięzcą.

Z tym wydarzeniem Abramowicz wiąże zapoczątkowanie czasopiśmiennictwa na Nowogródczyźnie. Jednak właściwie czasopiśmiennictwo nowogródzkie powstało dopiero w niepodległym państwie.

 

Zdawano sobie sprawę z ogromnych możliwości oddziaływania prasy na kształtowanie opinii publicznej i konsolidację państwowości. Wkrótce po odzyskaniu niepodległości podjęto ambitne działania mające na celu wydawanie czasopisma poświęconego sprawom ziemi nowogródzkiej.

Rolę regionalnego ośrodka wydawniczego w zakresie informacji w miarę swych skromnych możliwości także starał się spełniać Nowogródek będący zarazem siedzibą województwa. Owocem tych wysiłków było założenie "Życia Nowogródzkiego" w drugiej połowie lat dwudziestych. Jako dziennik utrzymało się ono niecałe trzy lata. Dzięki poparciu wojewody Z.Beczkowicza w 1927 r. powstał tygodnik poświęcony sprawom województwa nowogródzkiego - "Życie Nowogródzkie". Redaktorem i wydawcą był Wojciech Biega, a po nim Mikołaj Zdanowicz. W następnym roku. ŻN zaczęło wychodzić trzy razy w tygodniu. Od kwietnia 1928 r. stałym, zwykle jednostronnym działem tego czasopisma było "Życie Lidzkie".
Jako dziennik ŻN ukazywało się w latach 1929-31. W 1927 r. jednorazowy nakład ŻN wynosił początkowo ponad 1000 egz., z czasem powiększył się do kilkuset.
Z datą 29 lipca 1931 r. wyszedł jako ostatni numer ŻN.

Po upadku pisma w Nowogródku zaczął ukazywać się wzorowany na nieświeskiej tygodnik poświęcony sprawom wsi kresowej, mający nakład do 2000 egz «Rolnik Nowogródzki». Początkowo redagował go Eugeniusz Podoski, potem Jan Majewski. W końcu 1937 r. tygodnik ten wchłonęło wznowione "Życie Nowogródzkie", w którym stanowił wyodrębniony dział.
Lukę powstałą po zamknięciu "Życia Nowogródzkiego" przejściowo wypełnił dziennik, , którego edycję r
ozpoczęto w lipcu 1932 r. Jego redaktorem początkowo był Anatol Mikułko, a po nim Antoni Bałabański.

 

 

W 1934 r. zaczęła wychodzić dwa razy w tygodniu pod redakcją Jacka Rolickiego, później Romualda Kowalca. Potem gazeta przekształciła się w miesięcznik.

W latach 1934-36 ukazywał się biuletyn turystyczno-informacyjny , redagowany przez inż. Józefa Żmigrodzkiego, autora znanego przewodnika «Nowogródek i okolice». Wydawcą był Związek Propagandy Ziemi Nowogródzkiej.

Od 1921 do 1937 roku ukazywała się gazeta «Nowogródzki Dziennik Wojewódzki», którą tłoczono z polecenia Wojewody Nowogródzkiego.

Od 1929 do 1930 roku ukazywały się Wiadomości Kupieckie”.

 

W ramach obchodzonych 11-22 września 1938 r. Dni Mickiewiczowskich wydano liczącą 28 stron jednodniówkę pt. pod redakcją Władysława G. Engmana.

 

Od 25 września 1938 r. zaczął wyczodzić tygodnik społeczno-polityczny , redagowany przez mgr Stanisława Fiszera. Był to organ Związku Młodej Polski.

Wydawano także czasopisma w języku jidysz przeznaczone dla licznej społeczności żydowskiej.

 

Niemal wszystkie czasopisma wychodzące w Nowogródku były drukowane w miejscowej drukarni .

 

                                                                                                               Ziemia Lidzka, red.